زحمتی که
انسان برای اندوختن تجربه و علم و به صفحه کشیدن آن می کشد کمتر از زحمتی نیست
که برای اندوختن مال به خرج می دهد و بلکه ارزش مطالب علمی برای صاحب و
تولیدگر علم بالاتر از ارزش مال اوست. البته مسئله دزدی علمی و ادبی خاص دنیای امروز نیست و به عنوان مثال یکی از دلایل تلخیصهای شعری در
قدیم این بوده که شاعر با ذکر نام و تلخیص ، مانع از سرقت ادبی اثر خود
شود.
در
جوامع بسته و خفقان آلود که بسیاری از نویسندگان با توجه به بحث ممیزی نمی توانند
آثار خود را به چاپ رسانند اینترنت بهترین وسیله و ابزار بیان افکار و
اندیشه های نو و خاص محسوب می شود و از آنجا که برای بعضی نویسندگان ،مهم همان
نکات ممیزی خور آثار ایشان است بنابراین فایده ای نمی بینند که اثری را به چاپ
رسانند که اصول و مهمات آن حذف و فرعیات آن باقی ماند.
اینترنت محیطی
است که بر خلاف مزایای زیاد ،کار دزدی آثار و اطلاعات در آن امری آسان بوده و بر
خلاف سرقت از آثار چاپی ،به خصوص در جامعه ما میدان چندانی برای پیگیری وشکایت در
کار نیست . در واقع آن نوع حریم مالکیتی که در آثار نوشته وجود دارد در فضای
اینترنت نیست و گاه چنان اثر یک فرد در این فضا نقل و برداشت می شود که فهم اینکه
کدام یک مالک اصلی اثر می باشند غیر ممکن می نماید. البته این برداشتها همیشه نیز از روی غرض نیست بلکه هنوز بعضی به این باور نرسیده اند که هر
نوشتاری در این فضا جنبه عمومی نداشته و مانند آثار چاپی دارای مالکیت خصوصی اند.
نکات حقوقی :
- در نقل و
برداشت تنها ذکر منبع کافی نیست بلکه اجازه نویسنده به
نقل مطالب نیز شرط است حتی اگر مطالب ،گرد آوری سخنان یا آثار دیگران باشد و برداشت کننده بخواهد عمده آن مطالب ومجموعه
را برداشت کند .
- در مطالبی که با واسطه نقل می شوند بهتر است نقل به قول بودن مطلب ذکر شود و این تصور به مخاطب داده نشود که نویسنده خود محقق و رجوع کننده به منبع بوده.
-در سرقت
علمی و نقل و برداشت بدون ذکر منبع یا نام نویسنده فرقی بین نقل به عین ونقل به
مضمون نیست .
- خبر یا عکس نیز ممکن است برای عکاس یا خبرنگار جنبه شخصی داشته باشد .در این صورت باید با ذکر منبع و با اجازه عکاس یا خبر نگار(یا خبر گزاری) استفاده و ارائه شود مگر آنکه محرز شود که عکس یا خبر جنبه عمومی داشته وانحصاری نیست یا تاریخ انحصار ومحدودیت آن گذشته . همچنین در مورد فیلم و کلیپ و تکثیر ونشر وحتی تماشای آن نیز همین قانون جاری است آنگونه که حق پخش بعضی از فیلمها بعد از گذشت دهها سال از زمان تولید همچنان به صورت کامل در انحصار کمپانی های سازنده آنهاست .